Rozwój szczenięcia |
Dojrzewanie psychiczne jest zjawiskiem będącym częścią rozwoju zwierzęcia począwszy od stadium zapłodnionego jaja. Nabyte drogą prób i błędów doświadczenia życiowe wpływają dodatnio na dojrzewanie psychiczne każdego osobnika. Rozwój osobowości zwierzęcia zależy od jego doświadczeń z otoczeniem (z rodziną, braćmi, etc.).
Rozwój szczenięcia możemy podzielić na kilka faz. Pierwsza faza (wczesnoszczenięca) trwa od narodzin do szóstego miesiąca życia. Pierwsze cztery tygodnie życia to tzw. stadium ssania.
Przez pierwsze dwa tygodnie szczenię tylko śpi i ssie (okres neonatalny). Podczas trzeciego tygodnia (okres przejściowy) kończą swój rozwój narządy zmysłów i szczenię zaczyna reagować na bodźce zewnętrzne.
Okres socjalizacji trwa do dwunastego tygodnia życia. Nauka socjalna jest mechanizmem bardzo złożonym. Szczenię poznaje swoje otoczenie i uczy się zachowań socjalnych potrzebnych do życia w sforze, zasad hierarchii i sposobów komunikowania się. Pierwsze stosunki socjalne można już zaobserwować podczas ssania, kiedy to szczenięta silniejsze zajmują lepsze pozycje, przy bardziej mlecznych sutkach.
Naśladując zachowania matki, szczenię uczy się normalnych reakcji. Około czwartego miesiąca życia wyrastają szczenięciu stałe zęby i pojawia się u niego potrzeba żucia - szczenię gryzie, szarpie i niszczy przedmioty. Właściciel nie powinien zabraniać tego szczenięciu, bo może potem ono stać się lękliwe i zbyt uległe. Szczenię musi zaspokoić swoją naturalną potrzebę gryzienia. Niszczenie przedmiotów pomaga mu rozładować napięcia natury fizjologicznej. Pies ma potrzebę gryzienia, skakania, szczekania, kopania, rozładowywania w ten sposób naturalnych instynktów, gdyż jest żywym stworzeniem a nie przedmiotem.
Zwykle szczenię trafia do nowego domu w wieku około 2 miesięcy. Ważne jest, aby nowy właściciel od samego początku zapoznawał szczenię z otaczającym je światem. Należy umożliwić szczenięciu kontakt z innymi psami (zabawa z osobnikami tego samego gatunku doskonale uczy zachowań socjalnych), ludźmi (szczególnie z dziećmi) oraz zapoznawać szczenię z różnorodnymi dźwiękami jak np. hałas jadących samochodów, pociągu, strzały, odgłos wiertarki lub miksera, itp. W tym celu można odtwarzać szczenięciu nagrane dźwięki na taśmie magnetofonowej. Należy uważać, aby szczenię nie przestraszyło się zbytnio. Początkowo włączamy nagranie cicho, z czasem coraz głośniej. Początkowo jesteśmy obok szczenięcia, aby czuło się pewniej. Takie codzienne seanse 30-60 minutowe przeprowadzane przez około 3 miesiące dają bardzo dobre rezultaty.
Jak już wcześniej było wspomniane, szczenię ma potrzebę gryzienia i niszczenia przedmiotów, i należy mu dać taką możliwość dostarczając różnych zabawek zanim sięgnie po cenniejsze przedmioty właściciela. Szarpiąc, gryząc, tocząc zacięte "walki" z różnymi przedmiotami, bawiąc się w "polowanie" na nasze buty, szczenię rozładowuje wewnętrzne napięcia. Jest mu to potrzebne dla właściwego rozwoju psychicznego. Zbyt brutalne karcenie szczenięcia w tym wieku może spowodować, że wyrośnie ono na psa zbyt uległego i lękliwego. Pamiętajmy, że szczenię jest bardzo wrażliwe na zmiany tonacji głosu i wystarczy zmienić ton głosu na bardziej szorstki, by zrozumiało, że robi źle.
Istotną sprawa jest nauka czystości. Szczenię wyznacza początkowo swe terytorium znacząc je moczem. Fizjologicznie, szczenię w wieku poniżej 3 miesięcy nie jest w stanie zatrzymać moczu. Ale już od 9 tygodnia można kłaść gazety w miejscach. gdzie szczenię załatwia się. Po pewnym czasie wystarczy przenieść gazety poza dom, wyznaczając w ten sposób nowe terytorium. Osobniki bardziej lękliwe mogą dłużej siusiać w domu i potrzebują więcej cierpliwości właściciela. Należy unikać karcenia szczenięcia, gdy nabrudzi w domu. Zawsze lepsze rezultaty daje nagradzanie niż karanie. Jak tylko szczenię załatwi się podczas spaceru, należy je pochwalić i nagrodzić smakołykiem.
Około szóstego miesiąca rozpoczyna się okres przedmłodzieńczy i trwa on do około dziewiątego miesiąca życia psa. Szczenię staje się bardziej nerwowe, wrażliwe, jest nieposłuszne, przeciwstawia się rozkazom właściciela, próbuje dominować. Jest to tzw. kryzys młodzieńczy, czas wydzielania feromonów i zmian zachowania.
Między dziewiątym i trzynastym miesiącem szczenię kończy swój rozwój. Jest to okres młodzieńczy. Intensywne wydzielanie hormonów sprawia, iż pies jeszcze bardziej próbuje przeciwstawiać się właścicielowi, próbuje wygrać walkę o wyższą pozycję socjalną w "sforze", wzmaga się u niego poczucie niezależności, pojawiają zachowania buntownicze. Niektóre bardziej wrażliwe osobniki mogą przejawiać w tym czasie pewne zaburzenia psychiczne. Nie można pozostawić psu uczucia, że dominuje. Rola właściciela w tym trudnym okresie rozwoju psa to wyraźne określenie rangi socjalnej psa w rodzinie, wyrażone w sposób dla niego zrozumiały. Początkowo, szczenię uważa właściciela za szefa sfory. Należy umacniać je w tym przekonaniu używając kodu hierarchicznego, czyli zachowując zasady współżycia w psiej sforze.